Het gebied rond Charleroi heette in voorgaande eeuwen Le Pays Noir. Het was een gebied dat gekenmerkt werd door industrialisatie op een ongekende schaal, met alle sociale en milieugevolgen van dien. Achter de fraaie huizen van de fabriekseigenaren strekten zich troosteloze arbeiderswijken uit, onder een dik wolkendek van stank en roet. Overal aan de horizon waren schoorstenen en bergen van mijnafval te zien. Op de volledig gekanaliseerde en in beton gevangen rivier was het een af en aan van binnenvaartschepen, volgeladen met steenkool, erts, staal, textiel en andere koopwaar, die via een stelsel van immense scheepsliften van en naar de havens van Antwerpen voeren. Van dit alles is nu weinig meer over. De industrie ligt grotendeels plat, de dure herenhuizen vervallen, de voorheen werkende bevolking is massaal werkeloos. Toch - of beter: daarom juist - trok de stad ons aan.
Net als Luik, nog zo'n Waalse stad omringd door zieltogende restanten van mijnbouw en zware industrie. Rondom ligt echter tevens een gordel van forten van waaruit in de eerste wereldoorlog nog bitter weerstand werd geboden. Zoals het Fort La Chartreuse, gebouwd in 1817 in opdracht van koning Willem I. Ook deze nu vervallen plek boeide ons enorm.
Het doorgronden van verval is als een alchemistisch proces van vernietiging van de vorm - om 'het goud', de ziel bloot te leggen. Onze eigen ziel die zich laat zien waar de vorm verdwijnt. Dan zien we, misschien wel in de puurste vorm, kwaliteiten als geestkracht, schoonheid, inventiviteit, balans en harmonie. Kwaliteiten die opgelost zijn in het medium van emoties die van verval uitgaan: verdriet en bitterheid, melancholie, verlangen en verwondering. Ontroering ook. Door alle stof heen, door lichtval en contrast gedragen. En ons op die manier diep in onze ziel kunnen raken en aanspreken.
Die beleving is wat wij zochten in en rond Charleroi en Luik - tijdens de vierde strooptocht van het Ouwe Meuk Genootschap respectievelijk met Fotogroep Haarlem. Kom maar dichterbij - en laat de beelden voor je langs stromen, in elkaar overvloeien. Zie jij het ook, kan jij het ook voelen?