Zoek eens synoniemen voor beroering in een online puzzelwoordenboek en je krijgt eerbied voor de rijkdom van de Nederlandse taal: 1) Agitatie 2) Aanraking 3) Beweging 4) Commotie 5) Consternatie 6) Drukte 7) Deining 8) De aanraking brengt opschudding teweeg (crypt.) 9) Emotie 10) Fermentatie 11) Geraas 12) Gewoel 13) Gisting 14) Heksenketel 15) Heibel 16) Lawaai 17) Leven 18) Ongedurigheid 19) Opwinding 20) Opschudding 21) Oproer 22) Onlust 23) Onrust 24) Ontsteltenis 25) Pandemonium 26) Perturbatie en 27) Ongedurigheid.
En dan staat er bij mij zomaar Ruh' in het midden.
Dat slaat op het Ruhrgebied waar de foto's genomen zijn, maar het heeft ook betrekking op 'het fotografische proces' en op het spirituele proces daarachter. Dat begint met onrust en zoekt haar tegendeel. Zonder innerlijke rust (focus en openheid) kan wat er achter de onrustige en chaotische verschijning aan essentie schuilgaat niet gevonden worden - en in die essentie zijn paradoxaal genoeg rust en beweging één. Zowel de onrust als de rust zitten primair in onszelf - wij bepalen hoe we de wereld zien. Óók de essentie van de immense machines en installaties van inmiddels stilgelegde cokesfabrieken en hoogovens, zoals die in het Ruhrgebied in overdaad te vinden zijn, correspondeert met die in onszelf.
Dus volg het proces 'naar binnen': Eerst zijn we nog overweldigd door de kleuren van roest en staal, de wirwar van buizen en pijpen, ketels en hendels. Dan gaat het erom te reduceren: tot patronen, nuances van licht en donker, zwart en wit, natuur en techniek. Dan volgt de abstractie - het zoeken van de kern en het schrappen van alles wat afleidt. Volgens de alchemisten: het vernietigen van de vorm. Of als de staalmakers: het bakken van de kool, het verhitten van het erts - tot de essentie vrijkomt: de zuivere koolstof, het gloeiende ijzer - het goud in ons hart. Dan opeens worden de lijnen zichtbaar, de diepte en dan de hoogte in, naar de gestalte in onszelf die als een schaduw in het midden valt. 'Je ziet het pas als je het doorhebt' zou Cruyff zeggen.